Cinsel Temasla Bulaşan Hastalıklar (CTBH)
Cinsel Yolla Bulaşan Hastalık Ne Demektir?
Cinsel Hastalıklar Hakkında Genel Bilgiler
Cinsel Yolla Bulaşıcı Hastalıklar (CYBH, CTBH) veya İngilizce ismiyle STD (Sexually Transmitted Diseases); semen (meni) , vajinal sıvı, kan gibi vücut salgı ve sıvılarının alışverişiyle bulaşan, içinde 50 ' den fazla hastalık veya sendromu barındıran bir hastalıklar grubudur.
Cinsel hastalıklar son yıllarda toplumumuzda gittikçe artış kaydetmektedir.
Cinsel temasla bulaşan hastalıklar (CTBH) bölümünü okurken lütfen kendinize şu soruları sorun:
"En son ne zaman bir jinekoloğa giderek muayene oldum, şüpheli ilişkim oldu mu, partnerime ne kadar güvenebilirim, smear testi en son ne zaman yapılmıştı, cinsel temasla bulaşan hastalıklar açısından kan testlerimi yaptırmalı mıyım? "
Günümüzde bir çok ülkede sanayileşme ve buna bağlı olarak ortaya çıkan kentleşme durumu, teknoloji devrimi, yaygınlaşan cinsel serbestlikle birlikte korunma yöntemlerinin yeterince uygulanmaması ve etken mikroorganizmaların ilaçlara direnç kazanması sonucunda cinsel temasla bulaşan enfeksiyonlar artmaktadır.
20. yüzyılın ikinci yarısında koruyucu hekimliğin etkinliği ile diğer bulaşıcı hastalıklarla mücadelede başarılı adımlar atılmış olmasına rağmen, cinsel temasla bulaşan hastalıkların oranı gittikçe ürkütücü boyutlara ulaşmıştır.
Bu tür bir hastalıkların tedavi edilmemesinin yarattığı en büyük zarar ise bu hastalığın mikrobunun cinsel partnere bulaştırılmasıdır. Kişilerde oluşturduğu diğer zararları da (cinsel yolla bulaşan mikropların türüne bağlı olarak);
- Cinsel hastalık belirtilerinin rahatsız edici boyutlarda devam etmesi
- Kansere zemin hazırlayıcı faktörlerin oluşumu (HPV'ye bağlı rahim ağzı kanseri, aidse bağlı kaposi sarkomu gibi)
- Üreme organlarının ciddi şekilde zarar görmesi (gonore, chlamidia ve ureoplasma tüpleri ve rahim içi zarını tutuyor)
- İnfertilite ( kısırlık )
- Dış Gebelik
- Taşıyıcı konumundaki hamilenin hastalığını bebeğine geçirmesi (vertikal geçiş)
- Cilt, kalp ve sinir sistemi ile ilgili (nörolojik) problemler
Ne yazık ki bazı cinsel yolla bulaşıcı hastalıklar hiç belirti vermeyebilir ve bu şekilde vücutta barındırılıp farkında olmadan başkalarına bulaştırılabilir.
Bakteriyel ve Viral Cinsel Hastalıklar
Bazı cinsel hastalık etkenleri bakteriyel (bakteri enfeksiyonuna bağlı), bazıları ise viral (viruslere bağlı) gelişmektedir.
Sifiliz, gonore, chlamydia gibi bakteriyel orijinli cinsel hastalıklar erken evrede saptandığında yoğun antibiyotik tedavisi ile başarıyla tedavi edilebilse de çoğu viral cinsel yolla bulaşıcı hastalığın kesin tedavisi yoktur.
Yine de her cinsel hastalık (STD) için erken tanı ve teşhis son derece önemlidir.
Hangi durumlarda cinsel yolla bulaşan hastalıklardan şüphelenilir?
STD belirtileri
Bayanlarda:
- Vajenden gelen sarı, yeşil, beyaz veya gri renkli akıntı veya kötü koku (Vajinal Akıntılar, lokore)
- Vajen (hazne) çevresinde veya iç bölgesinde yanma hissi, ağrı veya kaşıntılar
- Adet kanaması haricindeki kanamalar (adet düzensizlikleri)
- Kasık veya belde hissedilen ağrılar (pelvik ağrılar)
- İdrarda yanma hissi (disüri, sistit)
- İlişki sırasında ağrı veya yanma (ağrılı cinsel birleşme, disparunia)
Erkeklerde:
- Penis ucundan gelen akıntılar (üretrit)
- Penis kökü çevresindeki siğiller, kızarıklıklar veya kaşıntılar
- Kasık bölgesindeki şişlik ve bezeler (özellikle yüksek ateş ve ağrı olması durumunda)
CİNSEL HASTALIKLAR ve CİNSEL HASTALIK ETKENİ MİKROORGANİZMALAR
(STD ETKENLERİ)
| ETKEN | OLUŞTURDUKLARI HASTALIKLAR |
| Treponema pallidum | Sifiliz (Frengi) |
| Neisseria gonorhoeae | Bel Soğukluğu etkenidir. Ayrıca: Üretrit, epididimit, cervisit, farenjit, konjunktivit, endometrit, bartolinit … |
| Chlamydia trachomatis | Kadınlarda kısırlık ve gözde trahom yapabilir. Ayrıca üretrit , epididimit , cervisit, farenjit, konjunktivit, endometrit, prostatit, salpenjit, otit, pnömoni, Reiter Sendromu ... |
| Mycoplasma hominis | Salpenjit (tüplerin enfeksiyonu), üretrit |
| Ureaplasma urealyticum | Üretrit (idrar kanalı iltihabı), amniyokoryonit |
| Haemophilus ducreyi | Yumuşak şankr |
| Calymmatobacterium (Donovanosis) | Granuloma Inguinale |
| Gardnerella vaginalis (Non-spesifik vaginit) |
Vajinit (Bakteriyel vaginosis). Kadınlarda "kötü kokulu akıntı" yapar. |
| Herpes Simplex Virus (Uçuk virüsü) | Genital herpes (genital uçuk) , menenjit, yenidoğan herpesi , ensefalit |
| Sitomegalovirüs (CMV) | Doğumsal anomali ve infeksiyonlar |
| Hepatit B ve Hepatit C | Hepatit B ve Hepatit C etkenleridir. |
| HPV (Human Papilloma Virus) | Condyloma accuminata (Genital siğil) ve rahim ağzı kanserleri (Cervix kanseri) |
| MCV | Molluscum Contagiosum |
| HIV (Human indefficiency virus) | AIDS |
| Candida albicans (Vajinal mantar enfeksiyonu) | Vulvovajinit , balanit (Mantar enfeksiyonu) |
| Epidermophyton floccosum | Tinea Cruris (Cilt mantarı) |
| Entamoeba histolytica | Enterobiasis |
| Giardia lamblia | Giardiasis (Giardia enfeksiyonu) |
| Phythirus pubis | Pubik bit (Kasık biti) |
| Sarcoptes scabiei | Scabies (Uyuz) |
Not:
Tıpta sonu –it ile biten kelimeler, bu ekin önündeki anatomik bölgenin "iltihabi durumunu" ifade eder. Örnek vermek gerekirse; Farenjit farinks’in (yutak bölgesinin), Cervicit Cerviks’in (Rahim ağzı bölgesinin), Appendisit barsaklardaki appendiks bölgesinin, Vajinit Vajen’in, Prostatit Prostat’ın iltihabi durumu gibi.
Bu iltihabi durumlar; bazı mikroorganizmaların bu bölgedeki üremeleri sonucunda oluşmuşsa "enfeksiyon" olarak tabir edilirken, mikroorganizmaların olmamasına rağmen o bölgedeki dokunun iltihabi reaksiyonu şeklinde ise "enflamasyon" adını alır. Örneğin "vestibulit sendrom" kadınlarda vestibulm denilen vajina giriş bölgesinin yangısal enflamasyonunu yani mikropsuz iltihabını tanımlamaktadır.
