Bakteriyel Vajinozis

Bakterial vaginosis (bakteriyel vajinoz) nedir?
Bakterial vaginosis veya diğer ismi ile bakteriyel vajinoz, “Gardnerella Vaginalis” isimli anaerob bir bakteri tarafından oluşan vajinal bir enfeksiyondur. (Anaerob bakteri “oksijensiz ortamlarda üreyen bakteri” anlamına gelmektedir.)

Gardnerella vaginalis ile Haemophilus vaginalis eş anlamlıdır…
Evet. Gardnerella vaginalis bakterisi ilk kez 1955 yılında tanımlanmış olup haemophilus vaginalis (hemofilus vajinalis) olarak da bilinmektedir.

Bakterial vaginosis’in diğer isimleri nelerdir?
Bakteriyel vajinosis (bakterial vaginosis); bakteriyel vajinoz, gardnerella vajiniti, non spesifik vajinit, haemophilus vajiniti gibi isimlerle de anılmaktadır.

Bakteriyal vajinosis yalnızca cinsel ilişki ile geçmez…
Bazı otörler garnerella vajinitini cinsel yolla bulaşan hastalıklar arasında görse de bu vajinal enfeksiyonlar hiç cinsel ilişkiye girmemiş (bakire) olan kişilerde dahi görülebilmektedir.

Bakteriyal vaginosis (bakteriyel vajinoz) ne sıklıkla görülür?
Bakteriyel vajinoz kadınlarda vajinal mantar enfeksiyonlarından bile daha sık olarak görülmektedir. Kadınların yarıya yakın bir kısmında hayatları boyunca en az bir kez bakteriyal vaginosis enfeksiyonla karşılaşmaktadırlar.

“Reproduktif dönem” olarak da bilinen üreme çağında non spesifik vajinite daha sık olarak rastlanmaktadır.

“Vajina” nedir? Vajina yapısı nasıldır?
 Vajina cinsel ilişkinin ve normal doğumun gerçekleştiği 8-9 cm uzunluğunda, içinde normal şekilde üreyen zararsız mikroorganizmaları da barındıran bir kanaldır. Vajina literatürde eş anlamlı olarak  "vagina veya vajen" olarak da geçmektedir.

Vajina yapısı içinde adeta ağız içindeki diş etlerine benzer tarzda tırtıksı ve yumuşak bir yapı mevcuttur. Buna "vaginal rugae" adı verilir.

Vajina (vagina) PH’ı normalde 3.8-4.5 arasında olup asidik özellik taşımaktadır.

Vajina yapısı ve genital anatomi ile ilgili bilgiler için tıklayınız  >>>

“Vajinal Flora” nedir?
Vajina içinde olup kişilere zarar vermeyen mikroorganizmaların tümüne “vajinal flora” denmektedir.

Vajina florası içinde yaşayan mikroorganizmalar belli sayılarda ve bir denge halinde yaşadıklarından kadınlara zarar vermemektedirler.

Garderella vajinalis, Mobiluncus, Bacteroides ve Mycoplasma da normalde vajinal flora içinde yaşayan bu bakterilerdendir.

Bakterial vaginosisde vajina florası bozulmuş ve tüm bu bakteriler (patolojik bir şekilde) sayıca artmıştır.

Vajina florası neden ve nasıl bozulur?
Vajina florasını dengede tutan bakterilerden en önemlileri “laktobasil (süt basilleri) veya doderlein basilleri” adı verilen yararlı bakterilerdir.

Doderlein basilleri, vajina PH’ına asidik özellik kazandırarak vajina içindeki florayı dengede tutmaya çalışmaktadır.

Eğer doderlein bakterilerinin sayıları azalırsa veya asit olan vaginal PH bazik yöne kayarsa “vajinit” adı verilen durum ortaya çıkar, yani vajina içinde enfeksiyon ortaya çıkar.

Bakteriyal vajinosis de laktobasillerin azalarak vajinal PH’ın bazik yöne kayması sonucunda oluşan enfeksiyonlardan birisidir. Vajinada hem garderella hem de pek çok anaerobik bakteri patolojik bir şekilde üremiştir.

Bakteriyel vajinosis belirtileri nelerdir?
Gardneralla vajinalis enfeksiyonu çoğu zaman bir belirti vermemekte, yani “asemptomatik” seyretmektedir. Bu şekilde rutin olarak yapılan jinekolojik muayene ve jinekolojik check up kontrollerinde bakteriyel vaginosis ortaya çıkmaktadır.

Vajina kokusu rahatsız eder...
Bakteriyel vaginosis durumunda en sık olarak ortaya çıkan belirti ise adeta “bayatlamış balık” şeklinde kötü kokulu vajinal akıntıdır. Vajina kokusunun nedeni bozulmuş olan vajinal floradır.

Sürekli kokulu akıntısı olan bir kadın, kendisinde olan bu kötü kokuyu algılayamayabilir.

Kokulu akıntı özellikle, vajinal sıvının bazik özellikte sıvılarla karışımı durumunda “amin moleküllerini oluşturarak” daha belirgin hale geçmektedir. Özellikle ilişki sırasında ve adet kanamaları sırasında belirgin olarak vajinadan gelen bayat balık kokusunun duyulması hastalığın varlığını işaret etmektedir.

Diğer taraftan akıntı tipik olarak gri renkli ve sulu kıvamdadır.  Bu özelliği ile de vaginal mantar enfeksiyonlarından farklılık göstermektedir.

Kötü kokulu vaginal akıntı trikomonas enfeksiyonlarında da ortaya çıkabildiği için kesin tanıdan emin olunması önemlidir.

Vajinadan gelen kötü kokulu akıntı bazı durumlarda idrarda yanma (üretrit), vajinal kaşıntı, vajinada yanma, ilişki sırasında ağrı ve genital alanda kaşıntı şikayetlerine de neden olabilmektedir.

Bakteriyal vaginosis enfeksiyonlarında ne tür riskler vardır?
Bakteriyal non spesifik vajinit enfeksiyonlarından kesin tanı konulması önemlidir. Aksi takdirde bu enfeksion kişilerde kalıcı zararlar verebilir. Bunlar;
Pelvik İltihabi Hastalık (PIH): PIH, rahim, tüp ve yumurtalıkların iltihabı şeklinde özetlenebilmektedir.
İnfertilite (kısırlık): İnfertilite en sık olarak vajina içinden yukarıya yayılarak üreyen bakterilerin rahim ve tüplerde oluşturdukları enfeksiyonların bıraktığı hasar sonucunda gelişmektedir. 
Gebelik komplikasyonları- Bakteriyel vajinosis (Gardnerella enfeksiyonu) hamilelik döneminde düşük (abort), erken doğum gibi riskler meydana getirebilmektedir.
Doğum sonrası dönem: Doğum sonrası (postpartum) dönemde “lohusalık ateşi” ( lohusalık humması) olarak da bilinen yüksek ateşli rahim enfeksiyonlarına neden olabilmektedir.

Bakteriyel vajinosis tanısı nasıl konur? Fresh test ve Whiff testi nedir?
Bakteriyal vaginosis tanısı vajinal akıntı, vajinal kaşıntı, vajinada yanma, idrar yaparken ağrı gibi şikayetlerle hekime başvuran veya hiç bir şikayeti olmaksızın rutin jinekolojik muayene amacıyla gelen hastaların jinekolojik değerlendirmesi sırasında klinik gözlemle konulabilmektedir.

Jinekolojik muayene sırasında kesin emin olunamaması durumunda vajinal akıntı örneği, bazik PH’a sahip “potasyum hidroksit (KOH)” ile karıştırılarak kötü kokunun duyulması sonucunda da tanınabilmektedir.  Buna “whiff testi” adı verilmektedir.

Fresh testte “clue cell” görünümü bakteriyel vajinosis için tipiktir…
Vajinal akıntı örneğinin tuzlu suyla karıştırılarak direkt mikroskop altında değerlendirmesi ile gardnerella, lökositler veya garnerella vajinitine ait “clue cell” görünümü ile enfeksion kesin olarak tanınabilmektedir. Buna “fresh testi” (taze preparat testi) adı verilmektedir. 

Bazen de çok fazla bulgu taşımayan ve çok tipik özellikler göstermeyen hastalara kesin tanı için  vajinal kültür testi ve smear testi de yapılabilmektedir.  Ancak smear testi yalnızca bakteriyel vajinosis tanısını koymak amacıyla yapılamamalıdır.

Diğer taraftan vajinal akıntının PH’ı normalde 3.8-4.5 arasındadır. Bakteriyel vaginozda vajina PH’ı ölçüldüğünde bu değer 4.5 ‘un üzerine çıkmıştır.

Bakteriyel vajinoz tedavisi nasıl yapılır? Bakteriyel vajinit tedavisi için ne tür ilaçlar kullanılır?
Bakteriyel vajinozis (bakteriyel vajinit) kesin olarak tedavi edilmediği taktirde PIH (pelvik enfeksiyonlara), kısırlık (infertilite), gebelik ve gebelik sonrası (lohusalık) komplikasyonlarına sebep olabilmektedir. Bu nedenle bakteriyel vajinoz tanısı konulduktan sonra tedavi şarttır.

Bakterial vaginosis tedavisinde genel olarak Metronidazol, Clindamycin veya Ornidazol grubu vajina içine (lokal) ve ağızdan alınan (sistemik etkili) antibiyotikler kullanılmaktadır.

Gebelik döneminde ortaya çıkan bakteriyel vajinit enfeksiyonları da tedavi edilmelidir.

Bakterial vaginosis tedavisinde eşler de tedavi dahil edilmeli midir?
Tüm bakterial vaginosis olguların % 79'unda erkek idrar kanalında (ürethra) da bu mikroorganizmaya rastlandığı saptanmıştır. Bu nedenle özellikle tedavi sonrası tekrarlayan ( inatçı) olgularda eş tedavisi de önerilmektedir.