- Hakkımızda
- Popüler Konular
- Tüm Kategoriler
Vajinal mantar enfeksiyonu nedir?
Vajinal mantar, vagina içinde “candida” türü mikroorganizmaların neden olduğu bir enfeksiyondur.
Halk arasına “vajinal mantar, vajina mantarı, kandida enfeksiyonu” olarak bilinen bu durum tıbbi terminolojide “vajinal mikozis, vaginal mycosis, mikotik vajinit, vajinal candida enfeksiyonu, vaginal candidiasis (vajinal kandidiyazis)” gibi isimlerle anılmaktadır.
İngilizcede ise vajina mantar enfeksiyonları “vaginal yeast infection” (vajinal maya enfeksiyonu) olarak geçmektedir.
Mycosis ve fungus nedir?
Mycosis, mikozis olarak okunur ve "mantar enfeksiyonu" demektir. "Fungus" da mantar mikrobuna verilen isimdir.
Mantar enfeksiyonları vucudun değişik yerlerinde oluşabilir. Örneğin vaginal mycosis "vaginal mantar enfeksiyonları"nı tanımlarken, onikomikozis "tırnak mantarı" anlamına gelmektedir.
Mantar enfeksiyonlarına karşı kullanılan ilaçlara antimikotik veya antifungal ilaçlar adları verilir.
Candida albicans nedir?
Vajinal mantar enfeksiyonlarına neden olan pek çok mantar türü vardır. Bu mantar türleri arasında en sık olarak görüleni “candida albicans” dır. (“Kandida albikans” şeklinde okunur).
Candida albicans (kandida albikans) tüm mantar enfeksiyonlarının yaklaşık dörtte üçünden sorumludur.
Vajinal mantar enfeksiyonu (vaginal candidiasis) ne tür şikayetler yapar, mantar enfeksiyonu belirtileri nelerdir?
Vajina mantar enfeksiyonunun en sık görülen belirtisi vajinal akıntılardır. Vajinal akıntıların süt, sütün kaymak kısmı gibi şekillerde veya peynirimsi (peynir kesiği) görünümde olması tipik bir özelliğidir.
Vajinal akıntı ile birlikte bazen vajinal kaşıntı ve vajinal yanma da olabilir.
Bazı durumlarda genital alanda yanma, idrar yaparken yanma (disüri) gibi şikayetler görülebilmektedir. Nadiren genital alanlarda aniden ortaya şişlik (ödem) çıkması ile de kendini gösterip kişilerde endişelenmelere sebep olabilir.
Vajinal mantar enfeksiyonuna sahip hastaların bir kısmında ilişki sırasında yanma ve acıma hissi de olmaktadır. (Disparoni)
Vajinal kandida enfeksiyonunda vajinal koku problemi olmaz. Eğer vajinal akıntıda veya ilişki sırasında vajina içinden koku da geliyorsa başka bir vaginal enfeksiyonun varlığı da düşünülmektedir. Özellikle bakteriyel vaginosis ve trikomonas enfeksiyonlarında vajinada koku problemi de ortaya çıkmaktadır.
Vajinal kandida enfeksiyonlarının süregenlik kazanması zaman içinde kişilerde bir takım psikolojik problemlere de sebep olmaktadır.
Düzenli jinekolog kontrolleri hastalığı engellemektedir…
Peynir kesiği şeklindeki akıntılar kıvamlarından ötürü dışarıya boşalmadıklarından dolayı "asemptomatik seyredebilir" yani çoğu hastada hiç bir belirti de vermeyebilir. Bu nedenle düzenli jinekolog kontrollerin yapılması sırasında tesadüfen görülebilmekte ve hastalık yayılarak şikayet oluşturmadan tedavileri yapılabilmektedir.
Süregen (kronik) hale gelen vajinal mantar enfeksiyonlarında tedaviler zorlaşmaktadır.
Candida vulvitis nedir?
Dış genital alana “vulva” adı verilmektedir. Vajinal akıntının dış genital bölgeye (vulva) bulaşması ile “candida vulvitis” (mikotik vulvit, candidal vulvit, vulvar candidiasis) enfeksiyonları gelişmektedir.
Vulvar candidiasisde dış genital alanda hassasiyet, kızarıklık, ödem, kaşıntı ve kaşıntıya bağlı ülserasyonlar (cilt tahrişleri) görülebilmektedir.
Vajinal mantar nasıl tanınır?
Vajinadaki kandida enfeksiyonlarının tanısı oldukça basittir. Rutin bir jinekolojik muayene sırasında vajina duvarının üzerinde kireç gibi görünen (peynir kıvamındaki) plaklar mantar enfeksiyonunu işaret eder.
Kişinin şikayetleri ve yapılan jinekolojik değerlendirme ile kolay bir şekilde tanı konulabilse de bazı durumlarda tanıdan kesin emin olunamayabilir. Bu durumlarda vajina içinden cam üzerine alınan sıvı üzerine potasyum hidroksil damlatılarak mikroskop altında inceleme yapılır. Mikroskobik incelemede mantara bağlı tipik “pseudohifler”in görülmesi ile tanı netleşir.
Mantar enfeksiyonlarına bağlı bulgular rahim ağzından alınan bir tarama testi olan pap smear testinde de görülebilmektedir.
Vajinal mantar enfeksiyonlarında vajinal kültür testlerinin önemi yoktur.
Vajinal flora ve laktobasiller (döderlein basilleri, süt basilleri) nedir?
Vajina içinde bulunan ve normalde hastalık yapmayan bir takım mikroorganizmalar vardır. Bu mikroorganizmalara “vajinal flora” adı verilir. Bu mikroorganizmalar arasında “laktobasil (süt basili, döderlein basilleri)” adı verilen yararlı bakteriler de bulunmaktadır.
Laktobasiller (döderlein basilleri) hem diğer zararlı olabilecek mikroorganizmaların üremelerini baskılamakta hem de vaginal floranın dengesini ve asidik PH’ını korumaktadırlar.
İşte laktobasillerin sayıca azalması sonucunda fırsatçı olarak ortaya çıkan zararlı mikroorganizmalar üreyerek değişik şikayetler oluşturabilmektedir. Mantar enfeksiyonları da bu fırsatçı (oportunistik) enfeksiyonlardan birisidir.
Vajinal mantar enfeksionu (vaginanın kandida enfeksiyonu) nasıl bulaşır?
Vajinal mantar enfeksiyonları cinsel ilişki ile partnerden, hijyenik olmayan tuvaletlerden veya havuzlardan bulaşabilir.
Ancak mantar enfeksiyonlarının asıl oluşma nedenleri dışarıdan alım şeklinde olmalarından çok, vajinal dokudaki PH değişimleri veya laktobasillerin sayıca azalmalarına bağlıdır.
Nitekim hiç cinsel ilişkide bulunmamış olan (bakire) bir genç kızda da vaginal kandida enfeksiyonu oluşabilir.
Vajina mantar enfeksiyonları hangi yaşlarda görülür?
Vajinal mantar enfeksiyonları en sık olarak üreme çağlarında (reproduktif çağda) görülmektedir. Çünkü bu dönemde salgılanan estrojen hormonu etkisi ile vajinal mukoza gelişmiş ve mantar enfeksiyonları için uygun bir ortam hazırlamıştır.
İlk adet görme yaşından önce veya menopoz döneminden sonra estrojen hormonu düzeyleri çok düşük olduğu için bu dönemlerde başka bir neden olmadıkça mantar enfeksiyonlarına da rastlanmayacaktır.
Kandida enfeksiyonları hangi sıklıkta görülür?
Tüm erişkin kadınların en az dörtte üçü hayatları boyunca en az bir kez vajinal kandida enfeksionu ile karşı karşıya kalmaktadırlar.
Hangi durumlarda mantar enfeksiyonu daha sık olarak ortaya çıkar?
Bazı durumlarda mantar enfeksiyonu aktive olmakta yani tetiklenmektedir. Bu durumlar:
Antibiyotik kullanımı: Antibiotikler vajina içinde bulunan yararlı (döderlein) basilleri öldürmekte ve fırsatçı mantar enfeksiyonlarına zemin hazırlamaktadır. Özellikle penisilin grubu antibiotiklerde bu etki fazladır.
Hamilelik: Hücresel immünite (bağışıklık sistemi) bebeğin reddini engellemek amacıyla hamilelik süresince baskılanmıştır. Bağışıklık sisteminin baskılanması mantar enfeksionları gibi fırsatçı mikropların üremesine sebep olur.
Doğum kontrol hapları: Doğum kontrol hapı kullananlarda mantar enfeksiyonları daha sık olarak görülebilmektedir. Bu durum spiral (Ria) taktıran kişilerde de aynıdır.
Immun baskılanma (immunsupresyon): Yoğun stres, kortizon türü ilaçların kullanımı gibi faktörlerle immun sistemin (bağışıklığın) baskılanması durumunda mantar enfeksiyonları daha sık ortaya çıkmaktadır.
Sentetik iç çamaşırları: Naylon veya sentetik iç çamaşırlarının kullanımı durumunda genital alan nemli kalmakta ve bu durum mantar enfeksiyonunun üremesine neden olmaktadır. Bu nedenle pamuklu iç çamaşırlarının kullanımı önerilmektedir.
Kronik sistemik hastalıklar: Şeker hastalığı ve tiroid hastalıkları gibi kronik hastalığı olanlarda vaginal mantar daha sık olarak oluşmaktadır.
Özellikle şeker hastalığında kan şekerinin yükselmesi vajinal sıvıdaki şekerin de artmasına sebep olmakta, bu durum mantarın üremesi ile sonuçlanmaktadır. Şeker hastalarında kan şeker düzeyinin düzenli olarak regule edilmesi bu durumu engelleyebilir.
İrritan maddeler: Vajina içine sıkılan parfümler, pedler, yanlış vaginal tampon kullanımları alerjik etkiye sebep olarak mantar oluşmasını sağlayabilmektedir.
Vajinal duş: Vajina içinin basınçlı su ile yıkanması asit olan PH’nın yükselmesi ile bir takım bakteriyel ve mantar enfeksiyonlarına neden olabilmektedir. Bu nedenle vajina içinin su veya sabun ile yıkanmaması önerilmektedir.
AİDS: Vucut direncini düşüren bu hastalıkta vajinal kandida enfeksiyonu sık olarak ortaya çıkmaktadır.
Aids ile ilgili bilgiler için tıklayınız >>>
Sık ve zorlu cinsel ilişkiler: Cinsel ilişkilerin sık olması, ilişki sırasında vajinal kuruluk olması gibi durumlarda penisin vajina içindeki hareketleri “mikrotravma” etkisi oluşturarak vajinal mukozada küçük cilt çatlaklıklarına neden olabilir. Bu cilt çatlaklıkları arasında mantar enfeksiyonunun üremesi oldukça kolay olmaktadır.
Diğer sebepler: Şişmanlık (Obesite), kronik servisit, radyasyon, hormonal ilaç kullanımları da mantar enfeksiyonlarına zemin hazırlamaktadırlar.
Vajinal mantar enfeksiyonlarında tedavi nasıldır? Antimikotik (antifungal) tedavi nedir?
Vajinal mantar enfeksiyonlarının tedavisinde hem ağızdan (sistemik etkili) hem de vajinal yoldan (lokal etkili) ilaçlar kullanılmaktadır.
Mantar enfeksiyonlarını tedavi etmek için kullanılan ilaçlara “antimikotik ilaçlar (antimikotikler, antifungal ilaçlar)” denilmektedir.
Ağızdan (oral yolla) alınan antimikotik ilaçlar önce kana geçmekte daha sonra da vajinal doku içine girerek mantar hücrelerini yok etmektedir.
Ağızdan alınan antimikotik ilaçlar genelde tek günlük tedaviler şeklindedir. Itrakonazol ve Flukanozol türü ilaçlar en sık olarak reçete edilen mantar ilaçlarıdır.
Ağızdan alınan ilaçların daha iyi etki edebilmesi için vajinal yoldan ilaçlarla desteklenmesinde fayda vardır. Vajinal yoldan alınan mantar ilaçları fitil, ovül, krem şekillerinde olabilir. Eğer dış genital alanda da tahriş söz konusu ise antimikotik cilt kremleri de tedaviye eklenebilir.
Kronik mantar enfeksionu nedir?
Bir yıl içinde dört veya daha fazla mantar enfeksiyonu atağı geçiren kişilere “kronik mantar enfeksiyonu” teşhisi konulur. Kronik mantar enfeksiyonlarını tedavi etmek daha zordur ve daha uzun zaman alıcıdır.
Kronik mantar enfeksiyonu geçiren kişilerde, mantar enfeksiyonuna sürekli sebep olabilen nedenler (kan şekeri ölçümleri, hiv testi gibi) yapılmalıdır. Ayrıca bu kişilerin eşlerinin de tedavisi önerilmektedir.
Özellikle kronik (süregen) mantar enfeksiyonlarında tedavi kadar etkili hatta tedaviden daha da önemlisi mantara sebebiyet veren durumların ortadan kaldırılmasıdır.
Gebelikte mantar enfeksiyonu tedavi edilebilir mi?
Evet. Daha önce de belirtildiği gibi hamilelik süresince mantar enfeksiyonları daha sık olarak ortaya çıkmaktadır. Bunun nedeni gebelik sırasında hücresel tipte vucut direncinin gebelik materyalinin reddini engellemek amacıyla baskı altına alınmış olmasıdır.
Gebelik süresince oluşan mantar enfeksiyonlarında, lokal etkili (vajinal yoldan) bazı mantar ilaçları (antimikotik ilaçlar) verilebilmektedir.
Vajina içine fitil, krem veya ovul şeklinde uygulanan bu ilaçların kana geçme durumları olmadığı için gebelik süresince ilk üç aydan itibaren kullanılmalarında sakınca bulunmamaktadır. Ancak yine de doktor kontrolü ve izni olmadan rastgele ilaç kullanılmaması önerilir.
Gebelik döneminde çok zorda kalmadıkça ağızdan (oral) antimikotik ilaçlar KULLANILMAZ !.. Çünkü ağızdan alınan mikotik ilaçlar kandan geçerek fetuse zarar verebilir.
Mantar enfeksiyonlarında eş tedavisi de gerekli midir?
Vajinal mantar enfeksiyonları genelde eşlerde bir probleme neden olmaz ve eş tedavisini rutin olarak gerektirmez. Ancak cinsel partnerlerde genital alanda kızarıklık, kaşıntı gibi şikayetler mevcutsa ve bu durum laboratuar testleri ile mantar enfeksiyonunu gösteriyorsa tedavisi şarttır. Aksi takdirde yalnızca kadının tedavi edilmesi durumunda erkek eşden yeniden bulaş olacaktır.
Yine, kadınlarda süregen (kronik) mantar enfeksiyonu varsa ve bu durum sürekli tedavilere rağmen geçmiyorsa erkek eşe antimikotik (antifungal) tedavi uygulanmalıdır.
Vajinal Mantardan Nasıl Korunabilirim?
Diğer taraftan "mikst enfeksiyon" adın verdiğimiz bazı durumlarda bir kaç mikroorganizma türü bir arada üremiş olabilir. Muayene olmadan eczaneden direkt olarak alınıp kullanılan ilaçlar size yarar değil, zarar getirebilir. Bu yüzden vajinal akıntı yaşayan hastaların jinekolojik muayene olmaları önerilir.
|
SSK, Emekli Sandığı ve Bağkur ile anlaşmamız YOKTUR. |
Copyright 2004 - 2023, www.jinekolognet.com