PSAS (Kadınlarda Sürekli Cinsel Uyarılma Sendromu)

Sürekli cinsel tahrik olma - genital uyarılma sendromu olarak bilinen ve kontrol dışı orgazm benzeri bir duruma yol açan PSAS; oldukça nadir görülen, ancak kişilerde oldukça ciddi sosyal ve psikolojik sorunlara yol açan, partner ilişki problemlerine neden olabilen önemli bir cinsel sorundur.  

PSAS Nedir?
Cinsel uyarı ve cinsel istek olmaksızın kişinin kendi iradesi dışında, sürekli ve kontrolsüz bir şekilde genital uyarılma, tahrik olma, istem dışı orgazma benzer bir durum ile kendisini gösteren bir cinsel problemdir.

İlk olarak 2001 yılında Leiblum ve Nathan tarafından İngilizce ‘Persistent Sexual Arousement Syndrome’ (PSAS- Sürekli Cinsel Uyarılma Sendromu) olarak tanımlanmıştır.

2006’da Leiblum bu sendromun ismini ‘Persistent Genital Arousal Disorder’ (PGAD- Sürekli Genital Uyarılma Bozukluğu) olarak değiştirmiştir. 

Diğer bir ismi de ‘Persistent Genital Vasocongestion Disorder’ (PGVD- Sürekli Genital Bölgenin Kanla Dolma Bozukluğu) olarak geçmektedir. 

PSAS’ın tanı ve tedavisi bakımından henüz tam bir açıklık getirilememiştir.  

Hiçbir cinsel uyaran veya aktivite olmadığı halde, vücudun cinsel boşalma evresindeki süreci yaşadığı bir durumdur. Orgazm ile karıştırılmaması gereken bir uyaran evresi olan psas sendromu, yaşam kalitesini düşüren ve ilerleyen zamanlarda daha ciddi sosyal sorunlara neden olabilmektedir.

Gün içinde kendiliğinden sürekli bir cinsel uyarılma olduğu halde tam bir boşalma ve rahatlama yaşanamamaktadır.

Belirtiler dönemsel olarak günlük, haftalık veya aylık periyotlar halinde ortaya çıkmakta ve yaşamı oldukça zorlaştırmaktadır. 

Kimlerde olur?
Neden oluştuğu belli olmamakla birlikte, bu sendromu yaşayan kişiler için ortak bir meslek, yaş, sosyal statü, medeni hal, çocukluk öyküsü vb. söz konusu değildir. 

PSAS hastaları neler yaşar?
Sürekli bir şekilde tahrik olma, genital bölgenin kasılması, uyarılması şikayetleri genellikle bir anda ortaya çıkmakta ve zaman içerisinde kişinin yaşam kalitesini oldukça düşürebilmektedir. Yaşanılan duygu tam bir orgazm hali değildir. Orgazmın verdiği rahatlama görülmemekte veya çok az hissedilebilmektedir. Yalancı orgazm duygusu herhangi bir cinsel uyaranla veya kendiliğinden ortaya çıkabilmektedir.

PSAS sorunu yaşayan kişi için bu zorlu süreç beraberinde diğer psikolojik çöküntü (depresyon) hallerini de ortaya çıkarabilmektedir. Evli çiftlerin ilişkilerinde yıpranmalar, sosyal izolasyon, öz saygının azalması, iş hayatında performans düşüklüğü, konsantrasyon eksikliği sıkça yaşanan problemlerdir.

Kişi utancından dolayı partneri ile yakınlaşmalardan uzak durabilir, cinsel ilişkiden uzaklaşabilir. Stres, sorunu daha da büyütebilir. 

Bazı kadınlarda eş zamanlı olarak ‘yorgun bacak sendromu’ da izlenebilir.

Vajinismus, disparoni (ağrılı cinsel birleşme) gibi diğer cinsel işlev bozukluklarında olduğu gibi psas sendromu da bir çift sorunudur. Sürecin sağlıklı bir şekilde yönetilebilmesi için eşlerin birbirlerine destek olması önemlidir.

PSAS Nedenleri  
Vücudun sürekli olarak cinsel boşalma evresini deneyimlediği psas sendromunun henüz kesin olarak nedeni bilinmemektedir.

Nörolojik (sinir uyarıları), vasküler (damarsal yapı), farmakolojik (kullanılan ilaçlar) ve psikolojik nedenlere bağlı olarak ortaya çıkabilmektedir. Omurilik sinirlerinin etrafında oluşan ‘Tarlov kistleri’ nörolojik nedenlerden birisidir. 

Diğer taraftan aynı erkekte olan penisin kanla dolması ve boşalamamasına bağlı ereksiyonun sürekliliğine bağlı ağrı ile karakterize olan ‘Priapism’ durumu kadında PSAS şeklinde kendisini gösterebilir.

Bazı kadınlarda ise klitorisin kanlanması ile ilgili arterio-venöz problemlere bağlı olarak gelişebileceği de iddia edilmiştir. Klitorise normalden fazla kan akışıyla cinsel organın fazla ısınması genital uyarı artışını da beraberinde getirebilir.   

Vajinaya uygulanan baskıyı artıracak aktivitelerde bulunma (dar pantolon, bisiklete binme, at binme, stres vb.) bu sendromu tetikleyebilmektedir. Bu etkenlerin tetiklediği semptomlar kişide günlerce sürebilen ‘yalancı orgazm’ hissini deneyimletmektedir. Düşünülenin aksine, bu sendromda olan kişi hiç keyif almamakta hatta hayatını zorlaştırdığı için oldukça büyük sorunlar yaşayabilmektedir. 

Maruz kalınan herhangi bir titreşim bu sendromu tetikleyebilmektedir. Bundan dolayı kişide günlük aktivitelerin sınırlaması hayat kalitesini azaltmaktadır. 

Herhangi bir cinsel uyaran olmaksızın istemsiz bir şekilde yaşanan bu sürecin tanısı konulurken ‘nemfomani’ (kadınlarda aşırı cinsel istek ve aktivite) ile karıştırılmaması gerekir. Nemfomani’de artmış bir cinsel istek durumu söz konusudur. 

PSAS tanısı nasıl konur? Belirtiler 
Kişinin şikayetleri en önemli ip ucudur. Genital bölgede baskı, basınç hissi, zonklama, burada adeta nabız gibi atmalar, kan dolaşımının artışı, istemsiz vajinal kasılmalar, genital bölge ıslanması, sıcaklığı, sürekli gerginlik hali, iğne batma hissi, bazen de orgazmik kasılmalar en sık görülen belirtilerdir.

Bu şikayetler klitoris, iç ve dış dudaklar, vajina, perine ve anüs bölgesinde ortaya çıkabilir. 

Vajina ve meme uçlarında hassasiyet de oluşabilir. Tüm bu belirtiler cinsel ilişki, mastürbasyon, bu bölgenin uyarılması sonrası veya kendiliğinden ortaya çıkabilir. 

Bu deneyimin sıklığı, tecrübe ediliş şekli ve kişi üzerindeki etkileri tamamıyla özneldir. 

PSAS tanısı için farklı alanların ortak çalışması gerekmektedir. Öncelikle sinirsel, nörolojik bir etken olup olmadığını anlamak için genel bir nörolojik bir muayene yapılmalıdır. Nörolojik bir etken saptanmazsa jinekolojik değerlendirme gereklidir. Vajina yapısı, kan dolaşımını hızlandıran damar yapısı, G noktasının hassasiyeti göz önünde bulundurularak detaylı bir jinekolojik muayene yapılmalıdır. Bu konuda jinekolog hekimin deneyimi son derece önemlidir. 

Şikayetleri Azaltmak İçin Yapılabilecekler 
Semptomların bastırılması, atakların geciktirilmesi veya kişide yarattığı etkiyi en aza indirmek için birkaç öneri sıralayabiliriz.

Öncelikle bu atakları tetikleyen ortam ve etkenlerden mümkün olduğunca uzak durulması faydalı olacaktır. Psas sendromu yaşayan hastaların ortak yanları, ayakta iş yapmanın onları rahatlattığı yönündedir. Diğer taraftan;
► Vajinayı titreşime maruz bırakmamak, 
► Vajina ısısını düşük tutmak için soğuk kompres uygulamak, 
► Kaygı ve stresi azaltma için diyafram nefesi kullanmak ve bu nefes egzersizlerini düzenli yapmak. 
► Stresten uzak durmak, 
► Şikayetlerin özgüveni kaybeden ve suçluluk duygularını ortaya çıkaran taraflarıyla mücadele etmek,
► Vajinaya direkt olarak baskı-basınç sağlayan etkenleri ortadan kaldırmak (Uyurken bacakların arasına minder yerleştirmek, geniş iç çamaşır ve giysiler tercih etmek vb.),
► Oturma minderleriyle zemini yumuşatmak,
► Desteğini sağlamak amacıyla eşlerin de bilgilendirilmelerini sağlamak alınabilecek önlemler arasındadır.    
 
PSAS Tedavisi Nasıldır? 
Psas, bilim dünyası için henüz tam olarak keşfedilememiş bir hastalıktır. Bu nedenle de tedavi için sunulan yöntemler deneme aşamasını geçememektedir. 

Herhangi bir patolojinin varlığını ekarte etmek için öncelikle nörolojik ve jinekolojik muayene şarttır. Herhangi organik bir problem yoksa sorun psikolojik orijinli olabilir. Bunun için cinsel terapi önerilmektedir.

PSAS için cinsel terapi
PSAS için cinsel terapide ayrıntılı bir psikoanaliz yapılarak hastanın öyküsündeki bütün detaylar, cinsel yapılanmalar, yaşanan deneyimler ve bu deneyimlerin bilinçaltındaki imajları hassasiyetle incelenmelidir. Çocukluk çağında yaşanmış cinsel suiistimal, taciz, tecavüz ve ensest gibi cinsel travmalar araştırılmalıdır. Alınan anamnez sonrası elde edilen verilere göre tetikleyici etkenlerin ortadan kaldırılması ve farkındalık yaratılması sağlanmalıdır. 

Psikoterapi, cinsel terapi haricinde bazı pelvik taban egzersizleri de önerilebilmektedir.  

İlaç Tedavileri 
Tedavide kaygı düzeyini azaltıcı ilaçlar (anksiyolitikler) ve antidepressan türü ilaçlar da kullanılabilmektedir. Uyku sorunu yaşayan hastalara sedasyon içeren ilaçlar verilebilir. Bazı hastalarda sigara bağımlılığını azaltılmada kullanılan ‘Varenicline’ içerikli ilacın (Champix) etkin olduğu gözlenmiştir. 

Botulinum Toksini Uygulaması
PSAS tedavisi için önerilen yöntemlerden birisi de bu bölgedeki kas spasmını çözmek için yapılan botulinum toksini enjeksiyonu uygulamalarıdır. Kliniğimizde de uygulanan bir tedavi yöntemidir.