Vulvodini Tedavisi

Vulvodini (Vulvodynia) sorunu kadınlarda ‘vulva’ adını verdiğimiz dış genital bölgede ağrı, acı, yanma, batma gibi şikayetlerle kendisini gösteren bir durumdur. Kişiler arası iletişim, sosyal hayat ve psikolojik sağlık üzerine oldukça olumsuz etkileri vardır. Vulvodini tedavisi öncesinde bu konuda tecrübeli bir jinekolog tarafından iyi bir jinekolojik değerlendirme ve bazı testlerin yapılması önerilmektedir. 

Vulvodini veya tıbbi ismi ile ‘Vulvodynia’ kadınlardaki dış genital bölgedeki kronik, geçmeyen ve can sıkıcı ağrıları tanımlar. Kısaca ‘vulva ağrısı’ anlamına gelir. Çoğunlukla nedeni tam olarak bilinmese de vulvodini tedavisi için alınabilecek önlemler, uygulanabilecek bazı medikal (ilaç) tedavileri, tıbbi uygulamalar ve cerrahi çözümler bulunmaktadır. 

Vulvodynia, vajinismus probleminden farklıdır!
Vulvodynia sorununda dış genital alanda hissedilen kronik tarzda ağrılar söz konusudur. Vajinismus probleminde ise cinsel ilişki sırasında birleşme anı ile ilgili bir kaygıya bağlı kasılmalar mevcuttur. Bu nedenle cinsel ilişki gerçekleşememekte veya oldukça zor, ağrılı şekilde gerçekleşmektedir. Vajinismus sorunu genelde psikolojik kökenlidir, ancak vulvodynia genelde fiziksel bazı etmenlere bağlıdır. 

Vulvodini tedavisi konusunda hangi hekime başvurulmalıdır?
Ülkemizde maalesef bu konuda yeterli sayıda uzman hekim bulunmamaktadır. Sorunu yaşayanlar çözüm arayışında hekimden hekime dolaşmak zorunda kalabilmektedir. Bu konuda uzmanlaşmış hekimlere ulaşmak son derece önemlidir. Aksi takdirde ciddi anlamda maddi ve manevi kayıplar yaşanmaktadır. 

Vulvodini tedavisini kim yapar?
Vulvodini tedavisi konusunda öncelikle jinekolog hekimler çalışmaktadır. Kesin tanı da jinekolojik muayene sonucunda konulmaktadır. Ayrıca nörologlar, psikiyatrlar, ağrı uzmanları (algologlar), dermatoloji ve hatta fizik tedavi uzmanları da çözüm arayışında multidisipliner ekipte yer almaktadır. 

Vulvodini Tedavi Yöntemleri
Vulvodinia tedavi yöntemleri için öncelikle yapılan bir jinekolojik muayene sonrasında vajinal akıntılar (vajinit) varsa tedavi edilmelidir. Gerekirse smear testi, bakteriyel enfeksiyonlar, mantar enfeksiyonları, HPV, HSV varlığı açısından vajinal sürüntü testlerine bakılır.

Cilt enfeksiyonları açısından da gerekli testler istenmelidir. Gerekirse biyopsi alınarak patolojik inceleme yapılmalıdır. İdrar testleri ile özellikle iltihabi bulgular ve oksalat kristalleri varlığı araştırılır. 

Tüm testlerin negatif olması durumunda bazı ilaç tedavileri ve bazı tıbbi girişimler önerilebilmektedir. 

Vulvodini tedavisi nasıldır?
Vulvodini tedavisi için önerilen ilaçlar ve tıbbi uygulamalar:
Lokal anestezikler

• Topikal (krem şeklinde) östrojen kremleri
• Trisiklik antidepresanlar
• Antikonvulzanlar (Epilepsi ilaçları)
• Sinir blokaj tedavileri
• Vulvaya giden sinirlerin tahrip edilmesi
• Serotonin-Norepinefrin re-uptake inhibitörleri
• Opioidler
• Nörostimulasyon ve spinal infüzyon pompaları

Vulvodini tedavisi için alternatif tedavi yöntemleri
Fiziksel tedaviler ve biofeedback ile uygun sonuçlar elde edilebilmektedir. 
Vulvodini tedavisi için uygulanan fiziksel terapiler arasında pelvik kasları güçlendirme ve kas spazmını azaltma ile ilgili egzersizler yer almaktadır.

Biofeedback tedavisinde ise vajinal kas relaksasyonu ile ağrıyı azaltma hedeflemektedir. 

Akupunktur tedavileri, yoga, plates, solunum egzersizleri ve relaksasyon (gevşeme) egzersizleri de oldukça faydalar sağlayan alternatif yöntemler arasındadır.

Vulvodini tedavisinde bir diğer uygulamada nöral terapi ile lokal anestezik ilaçların cilt altına enjeksiyonu uygulamasıdır. Ayrıca aşırı vajinal kas kasılması olan hastalarda botinium toksini de enjekte edilebilmektedir.  

Vulvodini tedavisi için cerrahi yöntemler
Genital bölgede, vajinanın giriş kısmında yer alan ‘vestibulm’ adı verilen bölgenin inflamasyonu (yangısı) özellikle cinsel ilişki sırasında ağrı, acı sebebidir. Bu duruma ‘vestibulodynia’ (vestibulm ağrısı) veya ‘vulvar vestibulit sendrom (vulvar vestibulitis)’ adı verilmektedir.  

Vulvar vestibulitis tedavisinde uygulanan ‘parsiyel vulvar vestibulektomi’ tedavisi ile bu bölgedeki cilt dokusu cerrahi olarak çıkartılır. Böylelikle cinsel ilişki ağrısı (disparoni) sorunu çözüme kavuşabilmektedir.  

Vulvodini için koruyucu önlemler
Vulvodini sorunu yaşayan kadınların kendi hayatları ile ilgili bazı notları almaları önerilmektedir. Diğer bir deyişle ‘hastalar kendi kendilerinin doktoru’ olmalıdır. Ağrının ne zamanlarda şiddetlendiği, adet dönemi ile ilişkili olup olmadığı, stres ile ilişkisi, yenilen gıdalara bağlı olup olmadığı, ne tür ilaçların kendisine iyi geldiği, ne tür durumlarda ağrının arttığı veya azaldığı açılarından kişinin kendisini tanıması önemlidir. 
Vulvodini tedavisi için alınacak bazı önlemler aşağıda sıralanmıştır. 

İrritan maddelerden uzak durunuz!
- Özellikle dış genital alanda irritasyon (tahriş) etkisine sahip maddelerden uzak durmalısınız. Özellikle genital bölgenizi sabun ve şampuan ile asla yıkamayınız. 
- Aşırı kimyasal yüklü deterjanlarla elbiselerinizi yıkamayınız, hatta yumuşatıcı deterjanları kullanmayınız.  
- İç çamaşırınızda, tamponlarda ve adet döneminde kullandığınız petlerde %100 pamuklu olanları tercih ediniz.
- Genital bölgenize parfümlü kremler, deodorantlar, sperm öldürücü kontraseptif kremler sürmeyiniz.
- Aşırı düzeyde klor ve kimyasal içeren yüzme havuzları ve genel jakuzilerden uzak durunuz.
- Kokusuz ve yumuşak tuvalet kağıtlarını kullanınız.
- Tuvalet ve cinsel ilişki sonrası genital bölgenizi bol su ile yıkayınız.
- Rahat pantolonları tercih ediniz, sıkı ve dar olanlardan uzak durunuz.
- Genital alanınızı her zaman temiz ve kuru tutunuz. Özellikle banyo ve yüzme sonrası hemen kurulanmalı ve kuru elbise giymelisiniz.
- Bazı besinler idrarınızı daha irritan hale getirebilir. Yeşillikler, kuru baklagiller, kiraz, çilek, kivi, kola gibi asitli gıdalar, fast food ürünleri, çikulata, fındık, çay, kahve gibi kafeinli gıdalar uzak durmalısınız.  

Genital bölge basısını ortadan kaldırınız
- İlişki sırasında genital bölge basısını azalmak için yalnızca su bazlı lubrikan jeller kullanınız.
- Bisiklet ve ata binme gibi fiziksel aktivitelerden uzak durunuz.
- Dar pantolon ve tayt giymekten kaçınınız. Gece yatarken mümkünse iç çamaşırı giymeyiniz, rahat ve bol gece kıyafetleri tercih ediniz. 

Ağrı duyusunu azaltmak için
- Ağrınız çok olduğunda soğuk su içinde oturma banyosu yapabilirsiniz.
- İlişki sonrası soğuk jelleri genital bölgeye uygulayabilirsiniz.
- Bazı kadınlarda ise tam tersine sıcak kompres uygulaması ile ağrı azalabilmektedir. 
- Relaksasyon (gevşeme) egzersizleri uygulayabilirsiniz. 

Vulvodynia tedavisi nasıl olmalıdır?
Vulvodynia (vulvodini) tedavisi yaklaşımları içinde öncelikle koruyucu önlemlerin alınması esastır. Daha sonra bir jinekolojik muayene ve altta yer alan jinekolojik, ürolojik problemlerin giderilmesi gelir. Ağrının devam etmesi durumunda medikal (ilaç) tedavileri, cerrahi yöntemler ve alternatif yöntemler denenmelidir. 

Günümüzde vulvodini tedavisi ile genital bölge ağrıları azaltılabilmektedir.