Servikal Faktör

Serviks (cervix) Neresidir?
Rahim ağzı yani "serviks (cervix)", içinde bir kanal (servikal kanal) ve salgı bezlerini barındıran, uterusun (rahmin) vajinaya açıldığı bölümüdür.

Tıbbi literatürde rahim ağzı serviks (cervix), rahim ağzı kanalı servikal kanal (cervical kanal), rahim de uterus olarak bilinmektedir.

Rahim bir kas dokusundan oluşmaktayken rahmin vajinaya bakan bu kısmı daha çok "kollajen bağ dokusu"ndan oluşmaktadır. Kollajen bağ dokusu yapı itibari ile tırnak gibi serttir ve içinde sinir hücresi bulunmamaktadır. Bu yüzden de bu anatomik bölgede ağrı hissi bulunmamaktadır.

Serviks (cervix) Görevi Nedir?
Serviksin öncelikli görevi adeta bir "süzgeç" gibi işlev görerek mikroorganizmalar açısından zengin vajen ortamından rahim içine geçişleri engellemektir.

Diğer taraftan servikal bölgede yer alan bezler "mukus" adı verilen bir çeşit salgı üretir. Spermlerin daha uzun süre yaşamları için vajen PH'sı uygun olmamasına rağmen servikal mukus iyi bir ortam hazırlamaktadır.

Servikal mukus salgısı adetin dönemine göre farklı özelliktedir. Kimi zaman koyu kıvamlı ve sümüksü, kimi zaman da daha sulu ve daha bol miktardadır.

Örneğin yumurtlama döneminde, rahim ağzı salgısı sadece spermlerin serbestçe geçişine izin verir. Diğer tüm zamanlarda hormonal uyarılara bağlı değişiklikler nedeniyle rahim ağzı salgısının yapısı ve kıvamı spermin serbest geçişine uygun değildir.

Özetle servikal mukus içinde biriken ve yavaş yavaş rahim içine doğru yüzen spermler gebeliğin oluşma olasılığını arttırmaktadır. Yani bir yerde serviks, spermlerin yaşama süresini uzatmakta yumurtlama dönemine kadar (3-4 gün süreyle) spermler için bir "rezervuar görevi" ni üstlenmektedir.

Serviks Enfeksiyonları (servisitler) Nasıl Oluşur?
Servikal kanala mikropların vajina içinden yukarı göçü (assenden yol) ile enfeksiyon bulaşma riski vardır.

Yine cinsel yolla bulaşan hastalıklar serviksi etkileyerek enfeksiyonuna, yani tıbbi literatürde geçen adıyla "servisit" e neden olabilir. Bu bölgenin enfeksiyonları akıntı, ağrı, ilişki sırasında ağrı (disparuni) veya ilişki sonrası (postkoital) kanama şeklinde kendini belli edebilir.

Kısırlıkta Servikal Faktör Nedir?
Rahim ağzı ile ilgili kısırlığa neden olabilecek problemlere "servikal faktör" denir. Servikal faktör kısırlık (infertilite) sebebidir. En önemli servikal faktör nedenleri ise;

Servikal mukus kalitesi bozuklukları
Rahim ağzı yaraları (Servisitler)
Servikal Yetmezlik ve Servikal Stenoz ve serviksin bazı anatomik bozukluklardır.

Gebelikte problem yaratabilecek rahim ağzı sorunları ise yine rahim ağzı yaraları ile birlikte servikal yetmezliklerdir.

Servikal faktörde, servikal kanal boyunca oluşan mukusa ait sorunlar nedeniyle spermlerin rahim içine geçişi engellenmekte bu şekilde kısırlık ortaya çıkmaktadır.

Servikal Mukus Kalitesi Nedir?
Bazı kadınlarda rahim ağzı salgısı içinde sperme karşı hücreler (antikorlar) bulunur ve bu kişilerde sperm yumurtlama zamanında bile rahim ağzı kanalından geçerek rahim içine ulaşamayabilir.

Antisperm Antikorlar (ASA), sperm hücresine karşı bağışıklık sisteminin (immün sistem) geliştirdiği maddelerdir ve bu maddeler sperm hücre fonksiyonlarını bozarak infertiliteye neden olabilmektedir.

ASA (Antisperm antikor) varlığını göstermek için Sims-Huhner Testi (postcoital test, cinsel ilişki sonrası test) yapılabilir. Bu testte serviksteki sıvı (mukus) kalitesi, sperm ve her ikisinin birbirleri ile olan ilişkileri incelenir.

Postkoital Test (İlişki Sonrası Test, Sims Huhner Testi) nasıl yapılır?
Günümüzde değerini gittikçe yitiren bu testte çiftler, tetkikten yaklaşık 2 - 18 saat öncesinde krem, prezervatif (kondom) ve benzeri hiçbir şey kullanmadan cinsel ilişkide bulunurlar. Doktora gelmeden istenirse kadın ayakta duş yapabilir, ancak vajen hiçbir şekilde yıkanmamalıdır.

Ağrısız ve yalnızca birkaç dakika alan bir yöntemdir. Servikal mukus örneği jinekolojik muayene sırasında alınır ve anında mikroskop altında incelenir. Mukus renksiz, temiz, sulu ve uzama gösteren bir yapıda olmalıdır.

Mukus içinde hareketli sperm sayısı az ise problem sperm üretiminde, vajinal ortamda veya mukus yapısında ya da immunolojik (bağışıklık) faktörlerde olabilir. Bu yönlerden bir takım incelemeler planlanır.

Postkoital (postcoital) test, yumurtlama gününe en yakın zamanda ancak yumurtlama olmadan yapılmalıdır.

Günümüzde aşılama (IUI) tekniklerinin daha da yaygınlaşması ile sims huhner testi neredeyse terkedilir hale gelmiştir.

Kısırlıkta Servikal Faktör ve Tedavi Yöntemleri
Servikal mukus kalitesindeki problemlerin varlığında;

Rahim ağzı enfeksiyonları (servisit) varsa antibiyotik tedavileri
Hormonal problemler varsa hormon (estrogen) tedavileri yapılabilir.

Servikal faktörden şüphenilen durumlarda günümüzde en sık olarak uygulanılan kısırlık tedavileri başında ise

Aşılama (IUI, intrauterin inseminasyon) gelmektedir.

Aşılama işlemi; önceden yıkanarak ayıklanmış canlı, hareketli ve sağlıklı spermlerin serviks by-pass edilerek rahim içine direkt olarak enjeksiyonu şeklinde özetlenebilir.

Aşılama (IUI, İnseminasyon) ile ilgili detaylı bilgiler için tıklayınız >>>