Gebelikte Sıkça Sorulan Sorular

Gebelikte En Sık Merak Edilen Sorular ve Cevapları
 

• İstenilen cinsiyette bebek sahibi olunabilir mi?
• Gribe yakalanmak bebeği etkiler mi?
• Gebe grip aşısı yaptırabilir mi?
• Gebelik sırasında röntgen ışınları bebeğe ne ölçüde zararlıdır?
• Ağır yük kaldırmak gebeliğe zarar verir mi?
• Gebelik sırasında cinsel ilişki olabilir mi?
• Gebelikte uyku düzeninin değişmesi normal midir?
• Diş fırçalarken diş eti kanamalarının önemi var mıdır?
• Gebe diş çektirebilir mi?
• Burun kanaması gebeliğe bağlı olabilir mi?
• Yapılan ultrason muayenelerinin bebeğe bir zararı var mı?
• İlk aylardaki hafif gebelik kanamaları (lekelenmeler) bebekte bir problem yaratır mı?
• Hamilelikte  yapılan vajinal (alttan) ultrason incelemelerinin bebek veya gebeliğe bir zararı var mıdır?
• Gebe kalan birinin cinsel ilişkide korunmasına gerek var mı?

www.hamilelik.ws

İstenilen cinsiyette bebek sahibi olunabilir mi?

İstenilen cinsiyette bebek sahibi olmak "cinsiyet seçimi", "cinsiyet tayini" veya "cinsiyet belirleme" gibi tanımlamalar almaktadır. İngilizce'de "sex determination" olarak geçmektedir.

Ülkemiz de dahil olmak üzere tüm dünyada insanların bu konudaki istekleri doğrultusunda yapılmış pek çok çalışmalara rağmen elimizde halen kesin sonuçlar bulunmamaktadır.

Bu tür uygulamalardan en popüler olanı "Ericsson metodu" olarak bilinir ki başarı oranı % 75 civarında olduğu iddia edilmektedir.
 

Ericsson metodu nedir?
ABD de yaklaşık 50 merkezde uygulanan bu metottaki prensibe göre; kadın yumurtası her zaman için X kromozomuna sahip olduğu halde erkek spermleri X veya Y kromozomu taşıyabilirler.

Yumurta eğer X kromozomlu bir spermle döllenirse cinsiyet dişi (XX), Y kromozomlu bir spermle döllenirse erkek (XY) olacaktır. Bu nedenledir ki cinsiyet belirlenmesinde kadın yumurtasının fonksiyonu yoktur. Diğer bir deyiş ilecinsiyeti kadın değil erkek belirler.

Yapı olarak farklı kromozomları taşıyan spermlerin özel "filtrasyon teknikleri" kullanılarak birbirlerinden ayrıştırılması sonrasında, yumurtlama döneminde direkt olarak anne adayı rahmine aşılanması esasına dayanır.

Henüz bu tür işlemler ülkemizde yasal olmadığından ötürü uygulanamamaktadır.

Diğer bir yöntem de yine ülkemizde yasal olmayan bir çeşit tüp bebek yöntemleri ile oluşan embriolardan biyopsi yaparak istenilen cinsiyetteki embrioyu anne rahmine yerleştirmektir. Özellikle ısrarla erkek bebek isteyen çiftler tarafından tercih edilen bu yöntemin de sağlıklı gebeliklere göre dezavantajları bulunmaktadır.

Cinsiyet ne zaman oluşur?
Gebeliğin hemen başlangıcındaki, sperm ile yumurtanın birleşmesine "döllenme (fertilizasyon)" adı verilmektedir. Aslında cinsiyet döllenmeden hemen sonra zaten belirlenmiştir.

Döllenmenin gerçekleştiği anda belli olan cinsiyet ancak 11. gebelik haftasında penis gelişimi ile görülür hale gelmesine rağmen ultrasonda ancak 14-16. gebelik haftalarından itibaren belirginleşir.

Bebeğin cinsiyetini belirlemek için yapılan tedaviler, belli günlerde ilişkilerin olması, çin takvimi, belli gıdalarla beslenme gibi uygulamaların hiçbir tıbbi ve bilimsel yönleri yoktur.

Gribe yakalanmak bebeği etkiler mi?
Grip veya soğuk algınlığının belirtileri sizi rahatsız etse de genellikle bebeğe zarar vermez.

Gebelikteki bağışıklık (immün) sisteminizdeki değişiklikler nedeniyle gebelik sırasında soğuk algınlığı belirtileri daha uzun sürebilir.

Ailenizde veya yanınızda çalışan kişilerde soğuk algınlığı varsa, ellerinizi sık sık yıkayın ve onlardan uzak durun. Çünkü bu mikroplar kolaylıkla hasta kişiye temas etmeyle bulaşır.

Gebelikte soğuk algınlığı ve griple başetmenin en iyi yolu, ilaç almadan kendinize en iyi şekilde bakmaktır. Bol dinlenme ve fazla sıvı alma ile şikayetleri azaltabilirsiniz.

Ayrıca;

• Odanızı devamlı nemlendirin, bunu bir miktar su kaynatıp buharının odanızda dağılmasını sağlayarak yapabilirsiniz.
• Ateşinizin olması durumunda ise hafif ılık banyolar sizi rahatlatacaktır.
• İştahınız soğuk algınlığından etkilenmiş olsa bile, yemenize dikkat edin. Özellikle az az ve de sık sık yiyin.
• Sıvı tüketimini arttırın. Bazı bitkisel çayları (adaçayı, ıhlamur, papatya gibi) ılık olarak içilebilirsiniz.

Tüm önlemlere rağmen şikayetleriniz artıyorsa doktorunuzu gecikmeden arayınız. Daha ciddi bir probleminiz olabilir.

Gebe grip aşısı yaptırabilir mi?
Gebeler gebeliklerinin ilk üç ayı geçtikten sonra inaktif özellikli grip aşısı yaptırabilirler.  Bunun bebek üzerine her hangi bir sakıncası bulunmamaktadır.  Yaptırmadan önce yine de doktorunuza danışmanızda fayda var. 

Ayrıntılı bilgi için "Gebelik ve Aşı" bölümünü okuyunuz   >>>

Gebelik sırasında röntgen ışınları bebeğe ne ölçüde zararlıdır?
Kanser tedavisi gibi yüksek doz radyasyon uygulamasının bebeğe zarar verdiğinin bilinmesine karşın teşhis amaçlı kullanılan düşük dozların bebeğe zarar verme olasılığı pek yoktur.

Gebe olduğunuzu bilmeden teşhis amaçlı röntgen çektirmişseniz hemen panik olmayın ve önce doktorunuzla konuşun.

Diş röntgenleri ile alınan ışın miktarı çok daha düşüktür. Yine akciğer röntgeni ile de bebeğinizin aldığı ışın çok azdır. Fakat yine de gebelik sırasında mümkün olduğunca radyasyondan kaçınmak gereklidir.

Özellikle ilk üç ay bebeğin oluşum dönemi olduğundan radyasyona da en duyarlı olduğu dönemdir.

Gebelikte yapılan ultrasonların ise radyasyon yaymadığından dolayı bebeğe hiç zararı bulunmamaktadır.

Ağır yük kaldırmak gebeliğe zarar verir mi?
Fazla kilo kaldırmak bebeğinizden çok bel ve sırt sağlığınız için zararlı olabilir. Bu yüzden gebelikte çok zorlamamak kaydıyla ağır yük kaldırabilirsiniz.

Herhangi bir ağırlık kaldırırken dizlerinizi hafif kırıp, ağırlığı önünüze değil ayaklarınızın hemen yanına alarak ve sırtınızı mümkün olduğunca dik durumda tutarak kalkmanız bel sağlığınız açısından uygun olacaktır.

Ancak düşük veya erken doğum riski taşıyan gebelerin ise ağır yük kaldırmaları kesinlikle önerilmez.

Gebelik sırasında cinsel ilişki olabilir mi?
Erken doğum veya düşük riskleri yoksa gebelik sırasında cinsel yaşamınız hiçbir şekilde değişmeyecektir. Ancak bazı hekimler gebeliğin ilk iki ayı ile son iki ayında cinsel ilişkiye girilmemesini önerirler. Bu önerinin temeli; orgazmın gebeliğin ilk üç ayında düşüklere ve son iki ayında ise erken doğumlara yol açabileceği görüşüdür.

"Gebelik ve Seks" isimli bölümü okumak için tıklayınız  >>>

Gebelikte uyku düzeninin değişmesi normal midir?
Evet. Tüm fiziksel ve duygusal değişiklikleri göz önüne alacak olursak uyku düzenindeki bu değişikliklerin olması pek şaşırtıcı değildir. Bazı kadınlar ilk üç ayda daha fazla uyumalarına rağmen, bazıları gece uyumakta zorluk çekmektedir.

Eğer uyuyamama probleminiz varsa işte size basit öneriler:

• Yatakta uykuyu beklemek yerine kalkın ve başka bir şeylerle uğraşın (kitap okuyun, TV izleyin, örgü örün v.s.).
• Akşamları alınan ılık bir duş sinirlerinizi gevşetip sizi rahatlatacak ve rahat şekilde uyumanızı kolaylaştıracaktır.
• Yatmadan önce idrarınız olsun veya olmasın mutlaka tuvalete gidiniz, akşamları aşırı sıvı gıda tüketiminden kaçınınız. Çünkü gebelikteki sık idrara çıkma problemleri de uykuyu böler ve düzensizleştirir.

Ancak sıvı gıdaları gebeliğe olumlu etkilerinden dolayı gün içinde mümkün olduğunca çok tüketiniz.

Diş fırçalarken diş eti kanamalarının önemi var mıdır?
Gebelik sırasında vücuttaki diğer "mukoz membranlar" gibi dişetlerinde kanlanma artışına bağlı "hipertrofi’ler (doku büyümesi)" oluşmaktadır. Bunun sonucu olarak dişetleri şişer ve her fırçalamada kanamaya eğilim artar. Genelde ağrı ve kızarıklık gelişmediği sürece endişelenecek herhangi bir durum yoktur.

Normal dönemde olduğu gibi gebelik sırasında da diş bakımı önemlidir. Diş fırçalama (günde en az iki kez) işlemi yumuşak uçlu diş fırçaları ile ve dişetine fazla baskı uygulamadan yapılmalıdır.

Ayrıca diş aralarını temizleme ve düzenli diş muayeneleri önemlidir. Dişlerin temizlenmesi plak oluşumunu engeller. Dişlerin temizlenmemesi kanamayı daha da şiddetlendirebilir.

Gebe diş çektirebilir mi?
Gebelikte diş çürükleri ve diş rahatsızlıkları normale göre daha sık görülür. Çünkü gebelik boyunca diş ve kemiklerden sürekli bir kalsiyum eksilmesi olmaktadır. Bu yüzden kalsiyumdan zengin beslenmenin önemi büyüktür.

Çok zorunlu kalmadıkça gebelikte diş çekimi, dolgu ve kanal tedavisi gibi cerrahi işlemler ilk üç aydan sonraya ertelenmelidir. Ancak çok zorunlu kalınırsa ilk aylarda da bazı önlemler alınarak yapılabilir.

Diş hekiminize gittiğinizde mutlaka gebe olduğunuzu ve gebelik haftanızı söyleyiniz.

Burun kanaması gebeliğe bağlı olabilir mi?
Gebelikteki burun kanamaları aynı diş eti kanamaları gibi salgılanan bazı hormonlardaki artışa bağlı olarak vücudun mukoz membranlardaki kanlanma artışı sonucunda gelişir. Bu değişiklik rahatsız edici olması dışında genellikle sizin ve bebeğinizin sağlığına zarar vermez.

Burun sekresyonlarını (salgılarını) yumuşatmak için bazı nemlendiriciler veya tuzlu su (serum fizyolojik) kullanabilirsiniz. Tahrişi önlemek için burnunuzu çok yavaş temizleyiniz.

Burun kanamasını olduğunda durdurmak için oturun ya da ayağa kalkın fakat sakın yutmayın ve başınızı arkaya doğru değil öne doğru tutun. Burun kemiğinin üst kısmındaki yumuşak bölgeye bir kaç dakika süreyle parmaklarınızla bası uygulayın. Bu işlemi bir kaç defa uygulayın, eğer durmazsa doktorunuza danışın. Kanamalar oldukça sık ve fazla oluyorsa bir KBB uzmanı tarafından muayene gerekebilir.

Yapılan ultrason muayenelerinin bebeğe bir zararı var mı?
Şu ana kadar yapılan araştırma sonuçlarına göre herhangi bir zararı olduğu gösterilmemiştir.

Yalnızca İsveçli bilim adamlarının yaptığı bir çalışmada, anneleri gebeyken ultrasona girmiş kişilerde solak olma yüzdesinin girmeyenlere göre daha yüksek olduğu tesbit edilmiş olsa da ultrason günümüzde güvenilir ve bebeğe zararı olmayan (non-invaziv) bir yöntemdir.

İlk aylardaki hafif gebelik kanamaları (lekelenmeler) bebekte bir problem yaratır mı?
İlk 3 aydaki gebelik kanamalarında sebep genellikle  düşük tehtidleri (abortus imminens) 'dir. Bu tür kanamaların %90'ı kendiliğinden tamamen geçicidir ve bebekte herhangi bir problem veya sakatlık yaratmaz .  %10 oranında ise düşük tehtidleri engellenemeyen düşük (abortus insipiens) ile sonuçlanabilir.

İlk aylarda yeni bir adet gecikmesi ile birlikte olan gebelik kanamaları özellikle de kasık ağrıları ile birlikte ise Dış Gebelik olasılığını arttırır. Erken gebelikte diğer bir kanama sebebi ise Mol Gebeliği (mol hidatiform, üzüm gebeliği) 'dir.

Yine unutulmamalıdır ki; gebeliğin başından sonuna kadarki dönemlerde hiç adet görülmez ve kanamaların olması hiç bir zaman normal değildir.  Bu nedenle hamileliğiniz süresince bir kanama ile karşılaşırsanız mutlaka jinekoloğunuz ile görüşünüz. 

Hamilelikte yapılan vajinal (alttan) ultrason incelemelerinin bebek veya gebeliğe bir zararı var mıdır?
Bize en sık olarak sorulan sorulardan birisi de hamilelik süresince, özellikle ilk üç ayda yapılan vajinal ultrasonların bebek veya gebelik üzerine zararlı bir etkisinin olup olmadığıdır. Hamilelikte  yapılan vajinal ultrasonlar bebeğe veya gebeliğe hiç bir şekilde zarar vermez, düşük nedeni olmaz.  Tam aksine, özellikle ilk üç ayda yapılan vajinal ultrasonlar fetus (bebek) ve gebelik ile ilgili bize önemli ip uçları vericidir.

Gebe kalan birinin cinsel ilişkide korunmasına gerek var mı?
Hayır yok..  İnsanlarda gebelik oluştuktan sonra yumurtalıklar adeta sessiz bir periyoda girerek yumurtlama faaliyetlerini durdururlar.  Bu yüzden gebe kalan birinin ikinci kez gebe kalabilmesi tıbben mümkün değildir.