Yüksek Riskli Gebelikte Yatak İstirahati

Yüksek riskli gebelik, maternal (anneye ait) veya fetal (bebeğe ait) sağlığı tehdit eden, ölümcül sonuçlar doğurabilen, fizyolojik, sosyal ve duygusal boyutları da içeren bir durumdur.

Diyabet, astım gibi annede önceden varolan hastalıklar veya erken doğum gibi gebeliğe ilişkin komplikasyonlar riskli gebeliğin nedenlerindendir.

Aktivite kısıtlaması olarak yatak istirahati, riskli gebelikler için en yaygın kullanılan tedavilerden biridir. Amerika ‘da bir yıl içinde doğum yapan kadınların % 20‘sine gebeliğin 20. haftasından sonra yatak istirahati önerildiği saptanmıştır. Ancak ülkemizde bu konuya ilişkin veri bulunmamaktadır.

Kesin yatak istirahati; en az 2 gün hiç ayağa kalkmadan yatağa bağımlı olma, kısmi yatak istirahati ise günün belli zamanlarında yatağa bağımlı olma olarak tanımlanmıştır.

‘Yatak istirahati’ uygulaması evde veya hastanede birkaç gün olabildiği gibi doğuma kadar sürebilmektedir.

Yatak İstirahatinin Önerildiği Riskli Gebelikler

• Erken doğum
• Plasenta Previa
• Servikal yetmezlik (Rahim ağzı yetmezliği)
• Erkem membran rüptürü
• Gebelik hipertansiyonu
• Çoğul gebelik
• Uterin irritabilite
• Fetal büyüme geriliği

Gebeliğin erken döneminde kanama ve düşük tehlikesinin varolduğu durumlar gibi gebelikte gelişen çeşitli komplikasyonların tedavisi için önerilmektedir.

Yatak İstirahati Niçin Önemlidir?

Yatak istirahati tedavisinin, rahim içi kan akımını arttırdığı, rahim ağzı üzerine olan baskıyı azalttığı ve fiziksel, psikolojik stresi azaltarak gebeye dinlenme periyodu sağlandığına inanılmaktadır.

Ancak etkinliğini gösteren klinik kanıtların eksik olmasına rağmen yatak istirahati, yüksek riskli gebelerde rutin olarak uygulanmaya devam etmektedir.

Son zamanlarda yapılan klinik çalışmalar, ikiz gebeliklerde yatak istirahatinin, istirahat olmamasına göre daha etkili olduğunu gösterememiştir.
Yapılan araştırmalar sonucu uzun süreli yatak istirahatinin, gebe üzerinde fiziksel, duygusal ve ailesel yönden olumsuz etkilere yol açtığı saptanmıştır.

Fiziksel Yan Etkileri
Erişkinlerde yatak istirahatinin tüm vücut sistemlerini etkilediği bilinmektedir.
Bunlar;

• Kaslarda atrofi (güç ve hacim kaybı)
• Kalbin pompalama gücünde azalma, hızında artma
• Glukoz intoleransı
• Özellikle sırt kaslarında ağrı
• Kilo kaybı
• Baş dönmesi, sersemlik
• Hazımsızlık, midede yanma
• Kanın pıhtılaşmasında artma (trombofili)
• İştah kaybı (iştahsızlık)
• Kabızlık görülebilmektedir.

Duygusal Yan Etkiler

• Duygusal şok
• Depresyon
• Anksiyete
• Uyku bozuklukları
• Kontrol kaybı
• Can sıkıntısı
• Fetus ve kendi sağlığı için korku
• Suçluluk
• Artan stres
• Kendini tutsak hissetme
• Yalnızlık hissidir.

Ailesel Yan Etkiler
Aile dinamik bir sistemdir. Bir üyenin hastalığı, diğer aile üyelerini de etkilemektedir. Yatak istirahatinin olumsuz etkileri de tüm aile bireylerine uzanmaktadır.

Hastanede Yatak İstirahati
Hastanede yatak istirahatinde olan gebe, evde yatak istirahatine göre daha fazla stesöre sahiptir.

Hastanede yatak istirahatinde olma nedeniyle yaşanan stesörler; evden, ailede ayrılma, hastanede konforun ve mahremiyetin sağlanamaması, odanın paylaşıldığı kişiler ile anlaşamamadır. Bu stesörlere bağlı olarak hastanede yatak istirahatinde olan kadınlar, evdekine göre daha çok depresyon, yalnızlık, anksiyete, hapsedilmiş duygusu yaşamaktadırlar.

Hastanede yatak istirahati, kadının normal yaşamını, alışkanlıklarını daha çok etkilemekle birlikte maliyeti de daha yüksektir.

Hastanede yatak istirahatinde olmanın pozitif yönü ise; yatak istirahatinde olan kadının hastalık belirtilerini tanımlayamayacağı ve bakım almada gecikme olabileceği endişesinin yaşanmaması, gebenin sağlık durumunda olumsuz bir değişme olduğunda, zaman kaybetmeden müdahale edilebilmesidir.
 

İlgili Linkler:
Bir gebelik süresince riskli durumlar nelerdir?  >>
Ablasyo Plasenta (Plasenta Dekolmanı)  >>
Plasenta Previa  >>
İleri Yaş ve Doğurganlık  >>