Yumurtalık Kanseri (Over Kanseri)

Over kanseri nedir?
Yumurtalık kanserlerine "over kanseri" adı verilir. Over, latince'de yumurtalık anlamına gelmektedir. İngilizce'de ise "ovary" olarak geçer.

Over kanserleri halk arasında daha sık olarak yumurtalık kanserleri olarak bilinmektedir. Tıp literatüründe over kanserleri, "over ca" olarak da geçmektedir.

Over kanserleri ne sıklıkta görülür?
Yumurtalık kanserleri veya "Over kanserleri (Over Ca)" kadın üreme organlarından gelişen kanserler arasında ikinci sıklıkta görülenidir. Sıklıkla 50-70 yaş kadınlarda görülse de her yaş grubu kadında ortaya çıkabilir.

Over kanserleri türleri nelerdir?
Over kanserleri geliştikleri hücrelerin tipine göre adlandırılır; bu hücrelerin özelliklerine göre değişik davranış özellikleri gösterir ve tedavisi farklı olabilir. Bu açıdan bakıldığında yumurtalıklarda çok değişik özelliklere sahip hücre bulunmaktadır.

Over dokusundaki hücrelerden gelişen ondan fazla türde yumurtalık kanseri tipi vardır.

Metastaz (metastasis) nedir?
Metastas kanserli bir organdan kanser hücrelerinin sağlıklı organlara sıçrayarak yayılmasına denir. Metastas kısaca "kanserin yayılması" anlamına gelmektedir.

Metastas en sık olarak yüzeyel yolla, kan, lenf ve komşuluk yolları ile olabilir.

Kan ile yayılma "hematojen metastas", lenf yolu ile yayılma "lenfojen metastas" olarak bilinmektedir.

Yumurtalık kanseri nasıl yayılır? (Over kanserleri nasıl metastas yapar?)
Genel olarak yumurtalık kanserleri yüzeyel olarak yayılır. Karın içersinde bulunan yumurtalıklardan gelişen kanser dokusundan dökülen kanser hücreleri karın içersindeki diğer organların yüzeylerine tutunarak karın içersinde yayılır. Yumurtalık kanserlerinin bu şekilde yayılımına "Peritoneal yayılım" adı da verilir.

Kanser hücreleri; tüplere, karşı yumurtalığa, barsak ve periton yüzeyine, omentum dokusuna, karaciğere, dalak yüzeyine ve diafragma altına kadar metastas yapabilir.

Yumurtalık kanserinin kan yolu ile (hematojen metastasis)  yayılması oldukça ileri evrelerde olmaktadır.

Over kanserleri belirtileri nelerdir?
Yumurtalık kanserlerinin kötü bir özelliği de belirli bir ölçüde ilerleyip yayılmadan önce yakınmaya neden olmamasıdır. İlk yakınma genellikle alt karın bölgesinde şişkinlik hissi ve hazımsızlıktır.

İlerleyen aşamalarda büyüyen tümör dokusu karında şişkinlik yapmaya başlar. Karın kilo alıyormuş veya gebe kalınmış izlenimi verecek şekilde öne doğru bombeleşir.

İleri evre yumurtalık kanserlerinde karın içi sıvı birikimi (asit) de olmaktadır. Karında sıvı birikmesine "asit (assit, ascites)" adı verilir.

Asit sıvısı şikayetleri daha da belirginleştirir. Çoğu kanserde olduğu gibi en son aşamaya kadar herhangi bir ağrı yakınması olmaması doğaldır.

Bazı yumurtalık kanserleri hormonal yönden aktiftir ve hormon salgılar. Bu salgılanan hormonların etkilerine bağlı olarak tüylenme, memelerde dolgunluk ve adet kanaması şikayetleri (menopoz sonrası yıllarda) olabilir.

Over kanserlerinde nasıl tanı konur?
Erken evre yumurtalık kanserinin tanınması oldukça güçtür. Bunun nedeni kadında yakınma yapmamasıdır.

Yumurtalık kanserinden şüphelenildiğinde ultrason muayenesi ile yumurtalıklar izlenir. Yumurtalıklardaki irileşme, yumurtalık içersindeki kistik veya solid kitlelerin varlığı değerlendirilir. Ultrason tanıda kullanılan en önemli yöntemdir.

Kanda bakılan ve "tumor marker’ları (belirteçleri)" adı verilen CA 125, CA 19.9, CEA, CA 13.3, AFP (Alfafetoprotein), HCG, BRCA 1 ve 2 gibi isimler alan değişik kanser tarama testleri; ultrasonda izlenen şüpheli kitlelerin değerlendirilmesinde ve aynı zamanda yumurtalık kanserlerinin tedavisinin izleminde kullanılan modern tıbbın önemli parametreleridir.

Eğer karın içinde sebebi belirli olmayan bir şekilde sıvı toplanması (asit) varsa, sıvı ince bir iğne ile aspire edilerek patolojik değerlendirmeye alınır.

Gerekli görüldüğünde Bilgisayarlı Tomografi (BT) gibi yöntemlerle yumurtalıklar izlenir.

Pap smear taramasının over kanserleri tanısındaki değeri oldukça kısıtlıdır.

Over kanserleri tedavisi nasıldır? 
Yumurtalık kanseri cerrahi olarak tedavi edilir. Ameliyatın yaygınlığı kanserin tipine ve yayılma dercesine bağlıdır.

Eğer kanser tek bir yumurtalıkta yerleşmiş ve başka bir dokuya yayılmamışsa tek bir yumurtalık çıkartılarak operasyon tamamlanır.

İleri düzey yumurtalık kanseri durumlarında her iki yumurtalık, tüpler ve rahim alınır. Karın içersinde kanserin yayılmış olduğu her doku çıkartılır. Alt karın bölgesindeki lenf bezlerinden hastalığın yaygınlık derecesini değerlendirmek amacı ile örnekleme alınır.

Ameliyat sonrasında kemoterapi (ilaç tedavisi) veya radyoterapi (ışın tedavisi) kullanılır. Burada amaç, cerrahi ile çıkartılamamış mikroskopik düzeydeki tümör hücrelerini yok etmektir.

İlgili linkler:
Over kistleri ile ilgili bilgi almak için tıklayınız  >>>
Adneksiyal kitleler ile ilgili detaylı bilgi için tıklayınız  >>>