Kısırlıkta Ultrasonografi

Kısırlıkta Ultarasonografi  

Ultrasonografik incelemeler, yüksek frekanslı ses dalgaları kullanılarak batın organlarının detaylı görüntülemesini içermektedir.

Ultrasonografik görüntülemeler, hasta radyasyona maruz kalmadığı için son derecede güvenilir yöntemlerdir.
 
Ultrasonografi abdominal (karından) veya transvajinal yoldan (vajina içinden) yapılabilir:

Abdominal ultarasonografi (Karından ultrason)  
Abdominal (karından) yapılan ultrason için hastanın mesanesinin (idrar torbası) dolu olması gerekir. Çünkü dolu mesane, rahim, yumurtalıklar ve tüpler gibi iç genital (üreme) organlarının görülmesini kolaylaştırır.

Abdominal ultrasonda, ultrasonografik ses dalgaları iç genitalyaya ulaşabilmek için pek çok batın katlarını geçmek zorundadır; bu nedenle görüntü netliği çok iyi değildir. Özellikle şişman kişilerde bu oldukça sorun oluşturmaktadır.

Karından yapılan ultrasonlar özellikle bakire kızlarda ve vajinal ultrasonu tercih etmeyen bayanlarda tercih edilmektedir.

Transvajinal ultrasonografi (Vajina içinden ultrason)
Transvaginal (vajinal yoldan yapılan) ultrason için mesanenin dolu olması gerekmez, hatta boş olması daha iyi sonuç verir.

Transvaginal (vajinal yoldan yapılan) ultrason ile iç genital (üreme) organları bu şekilde daha iyi incelenebilir. Geçilecek batın katları olmadığı için karından ultrasona göre daha tercih edilecek metoddur.

İnfertilite tedavilerinde ultrason önemlidir...
İnfertilite incelemelerinde ultrason muayenesi özel bir yer tutar. Hem ilk başvuruda, hem de tedavi ve takip protokollerinde ultrason size en sık uygulanacak incelemedir.

Kısırlık tedavisi ve izleminde ultrason yöntemi olarak genellikle vaginal ultrason tercih edilmektedir. Hem iç genital organlara (rahim ve yumurtalıklara) yakınlığı nedeniyle, hem de daha iyi çözünürlük sağlaması nedeniyle karından yapılan ultrasona göre üstündür. Ayrıca idrar kesesinin dolu olması da gerekmediğinden her istendiği an uygulanabilmesi hem hasta hem de doktor açısından diğer bir avantajdır.

Vajinal ultrason veya diğer tabiriyle "transvajinal ultrason" ile uterus ve overler (yumurtalıklar) değerlendirilir; uterus (rahim) yapısı, büyüklüğü, şekli, myom gibi hastalıkları tespit edilir. Uterus iç dokusu (endometrium) kalınlığı ölçülür.

Vajinal ultrason, yumurtalık ve tüplerin değerlendirilmesi için de avantajlıdır. Yumurtalıkların büyüklükleri, kist varlığı ve içerdiği folliküller incelenir. Tüplerde çeşitli nedenlerle oluşabilecek sıvı toplanması durumları (hidrosalpinks) araştırılır.



Uyarılmış bir overin vajinal yollu
ultrasonografi ile görünümü

 

Folikülometri nedir?
Yumurtalıklar içinde her ay düzenli bir yumurta hücresi "folikül" adı verilen içi sıvı dolu kesecik içinde büyümektedir. Kısırlık tedavilerinde hormonal ilaçlarda yumurtalıkların uyarılması ile birden çok sayıda yumurta ve dolayısı ile birden çok sayıda folikül büyümektedir. İşte biz kısırlık (infertilite) tedavilerde mikroskobik boyutta yumurta (oosit) hücrelerini göremediğimizden ötürü folikül takibi yapmaktayız.

Yumurtlama tedavilerinde hormon tedavisi verilirken ultrason altında foliküllerin çaplarını ölçme işlemine "folikülometri" adı verilir. Diğer bir deyiş ile ultrasonla yumurtaların içinde bulunduğu foliküllerin gelişimsel izlemine "folikülometri" denir. Bu şekilde homonların yumurtalıklar üzerinde verdiği cevap izlenmektedir.

Kısırlık tedavilerinde ultrason, follikül büyümesinin takibinde kullanılır.

Tüp bebek tedavilerinde ultrason
Tüp bebekte yumurta toplanması (OPU= Ovum Pick-Up) da yine özel dizayn edilmiş ve gelişmiş bir vajinal ultrason cihazı ile yapılır.

Yine embrio transferi (ET) işlemi de karından yapılan ultrasonla ve mesane iyice dolu iken yapılmaktadır. Ayrıca embrio transferinden sonraki dönemde oluşan gebeliğin gelişimi de ultrason ile izlenecektir.

Vajinal yoldan yapılan ultrason erken gebelik döneminde bebeğe zarar verir mi?
Hayır.  Erken veya geç gebelik aylarında yapılan vajinal ultrasonun gebelik ve bebek üzerine hiç bir olumsuz yan etkisi bulunmamaktadır. Halk arasında vajinal ultasonun, düşük veya erken doğum yaptığı ile ilgili söylemler yalnızca hurafeden ibarettir.

Yine, karından yapılan ultrason incelemeleri de bebek üzerinde bir sorun oluşturmamaktadır.

Erkek infertilitesinde ultrason
Erkek infertilite faktörlerinin tespit edilmesi durumunda, testislere yönelik ultrason ile inceleme yapılır. Doppler ultrason, kan akımının değerlendirilmesinde kullanılır.

Jinekolojide ultrason ve gebelikte ultrason ile ilgili bölümleri de jinekolognet.com web sitemizden inceleyebilirsiniz.