Hiperprolaktinemi

Prolaktin hormonu süt hormonu olup belirli düzeylerde kadın üreme organlarının gelişimi ve fonksiyonu için gereklidir.

Prolaktin hormonu beynimizin hipofiz bezinden üretilir. Kadınlarda normal prolaktin düzeyleri genellikle 25 ng/ml nin altındadır.

Prolaktin hormonunun yüksekliğine yol açan durumları şöyle sıralayabiliriz.

• Hamilelik ve emzirme dönemleri
• Hipofiz bezinin prolaktin salgılayıcı tümörler (mikroadenomlar ve makroadenomlar)
• Hipotalamusun dopamin salımını azaltan tümör ve zedelenmeleri
• Hipotiroidi, yükselen TRH hormonu yüksekliği
• Psikiyatride kullanılan ilaçların bir kısmı (antidepressanlar ve antipsikotikler)
• Diğer farmakolojik ilaçlar (özellikle metpamid türevi antiemetikler- yani bulantı giderici ilaçlar)
• Diğer sebepler (Böbrek yetmezliği, Karaciğer sirozu gibi)
• İdiopatik (sebebi tespit edilemeyen) nedenler 
• Fizyolojik durumlar: Yumurtlama (ovulasyon) dönemi, cinsel ilişki sırasında prolaktin hormonu yükselmektedir.

Prolaktin yüksek olması kadınların adet düzenlerinde azalma ya da adet görememelerine (amenore) neden olabilir. Bununla birlikte gebelik isteyip gebelikten korunma yöntemlerini kullanmadığı halde gebe kalamayabilir, meme ucundan sıvı şeklinde süt gelebilir.

Ayrıca prolaktin yüksekliğine sebep olan esas hastalığa bağlı belirtiler ise şöyledir;

• Hipofiz, hipotalamus belgelerinde diğer iç salgıların bozukluğu ve bunlara ait fonksiyon bozukluğu
• Tümörlerde baş ağrısı görme bozuklukları
• Tiroit bezi çalışma bozukluklarında; halsizlik, iştahsızlık, enerji azlığı, depresyon
• Prolaktin  yüksekliği kadında vajinal kuruluğa bağlı disparoni (ağrılı ciinsel ilişki) sebebidir.

Prolaktin yükseklikleri en sık adet düzeni bozukluklarına göğüsten akıntı süt gelmesine (galaktore) ve gebe kalamamaya (infertilite) yol açar.

Tanı
Yukarıda ki şikâyetlerle gelen hastaya yapılacak kanda prolaktin hormonu testi ile konur. İdeal olanı prolaktin hormon düzeyine adetli dönemde bakılmasıdır. ("bazal hormon" seviyesi)

Test yapılırken sabah saatlerinde ve testten 2–3 gün önce cinsel ilişkide bulunulmaması, meme uyarılmasından kaçınılması tavsiye edilir. Aç ya da tok olmak testi etkilememektedir. Testin yüksek çıkması halinde hipofiz bezini gösteren bir hipofiz grafisi (cella spot grafisi) çektirmesi önerilir.

Eğer prolaktin değeri çok yüksekse ya da cella spot grafisinde şüpheli bir bulgu saptanırsa hipofizin BT (bilgisayarlı tomografi) veya MR (magnetik rezonans) gibi ileri görüntüleme yöntemleri uygulanarak değerlendirilmesi ve hastanın bir beyin cerrahi uzmanına konsülte edilmesinde fayda vardır.

Tedavi
Prolaktin seviyesini yükselten nedene göre tedavi planlanır. Prolaktini düşürmek için de doktorunuzun önereceği ilaçlar bulunmaktadır. Çok büyük lezyonlarda cerrahi tedavi uygulanmalıdır.   

İlgili linkler:
Galaktore ve hiperprolaktinemi  >>>